Name
| Parameter
|
| yiha |
earth, land |
| yaʔo |
earth, land |
| yiha |
earth=ground, soil |
| yaʔo |
earth=ground, soil |
| piko |
dust |
| yaʔo |
dust |
| pˀana-hi |
mud |
| pana-hi |
mud |
| mẽhã |
sand |
| kupˀɨ |
mountain, hill |
| ku |
mountain, hill |
| tɨ̃ʔtɨpˀa |
cliff, precipice |
| tãʔtɨpˀo |
cliff, precipice |
| taya |
plain, field |
| hupˀo |
island |
| mehapˀɨ |
shore |
| mehakˀu |
shore |
| ʔoko |
water |
| čitˀi |
foam |
| sˀita-tˀa |
lake |
| wawɨ |
gulf, bay |
| sitatˀa |
lagoon |
| sˀitatˀa |
lagoon |
| tɨʔa |
wave |
| sˀia-ya |
river, stream, brook |
| saopˀo |
river, stream, brook |
| ayara |
whirlpool |
| kɨwitˀa |
whirlpool |
| yotˀopˀɨ |
spring, well |
| sãʔkˀa |
spring, well |
| pˀana |
swamp |
| pˀana-pˀɨ |
swamp |
| pana-pˀɨ |
swamp |
| aitˀu |
woods, forest |
| mãka |
woods, forest |
| sũki-yɨ̃ |
tree (cf 08.600) |
| wãso |
wood |
| tɨka |
wood |
| kˀata |
stone, rock |
| yũʔkʷe-hi |
earthquake |
| kˀɨ̃namɨ |
sky |
| maʔtɨmɨ |
sky |
| ɨ̃sɨ-kˀɨ |
sun |
| yãyãkɨ |
moon |
| maʔčoko |
star |
| hueʔne-hi |
lightning |
| mɨ̃hõ |
thunder |
| tˀãyã mekɨ |
rainbow |
| kˀosihi |
light (noun) |
| miahi |
light (noun) |
| sˀi |
darkness |
| sˀihepɨ |
darkness |
| sˀiheitˀɨ̃ |
darkness |
| weʔekˀɨ |
shade, shadow |
| tutu |
air |
| tutu |
wind |
| oko piko |
cloud |
| ʔoko |
rain (noun) |
| oko-hi |
rain (noun) |
| toa |
fire |
| piko |
smoke (noun) |
| yɨʔtɨ |
ashes |
| neo |
embers |
| ɨohi |
burn (vb trans) |
| sɨõhi |
burn (vb trans) |
| sˀɨõhi |
burn (vb trans) |
| ʔu-hi |
burn (vb intrans) |
| sˀɨĩ-hi |
burn (vb intrans) |
| sɨĩ-hi |
light, kindle, ignite |
| sɨõhi |
light, kindle, ignite |
| yaya-hi |
extinguish |
| yayo-hi |
extinguish |
| toa sɨõ tɨka |
match (noun) |
| ʔẽka |
firewood |
| hẽka |
firewood |
| neo |
charcoal |
| sapˀi |
charcoal |
| sawi |
charcoal |
| waʔkˀɨ |
person, human being |
| wãĩkˀɨ |
person, human being |
| wãĩkˀo |
person, human being |
| ɨmɨkˀɨ |
man (vs. woman) |
| tˀomi-kˀo |
woman |
| -kˀɨ |
male |
| -kˀo |
female |
| mama |
boy |
| sˀĩ waʔkˀɨ |
boy |
| pˀõsɨ-kˀɨ |
young man (adolescent) |
| tˀomi sˀĩ waʔkˀo |
girl |
| tˀõmi sˀĩkˀo |
young woman (adolescent) |
| mami |
child |
| ʔɨ̃hɨ̃ |
husband |
| hɨ̃hɨ |
husband |
| tˀɨ̃ho |
wife |
| weha-hi |
marry |
| taita |
father |
| haʔkɨ |
father |
| haʔko |
mother |
| pɨʔka-kˀo |
mother |
| mami |
son |
| sˀĩ |
son |
| mami |
daughter |
| sˀĩkoʔa |
offspring (son or daughter) |
| haʔyɨ |
older brother |
| maʔyɨ |
older brother |
| yoʔhe-kˀɨ |
younger brother |
| haʔyo |
older sister |
| maʔyo |
older sister |
| yoʔhe-kˀo |
younger sister |
| kʷˀe-kˀɨ |
grandfather |
| [awero] |
grandfather |
| itˀakˀɨ |
old man |
| [awero] |
old man |
| kʷˀe-kˀo [awera] |
grandmother |
| itˀakˀo |
old woman |
| [awera] |
old woman |
| nahe-kˀɨ |
grandson |
| nahe-kˀo |
granddaughter |
| hõta-kˀɨ |
uncle |
| kʷˀã-kˀɨ |
uncle |
| itˀa pɨʔka-kˀɨ |
father's brother |
| itˀa taita |
father's brother |
| pɨʔko |
aunt |
| itˀa pɨʔka-kˀo |
mother's sister |
| itˀa mama |
mother's sister |
| wau |
nephew |
| wiʔya-kˀɨ |
nephew |
| wau |
niece |
| wiʔya-kˀo |
niece |
| wiʔya-kˀɨ |
cousin |
| wiʔya-kˀo |
cousin |
| itˀa pˀaĩ |
ancestors |
| sˀĩ tuʔu |
descendants |
| soʔo taita |
stepfather |
| soʔo mama |
stepmother |
| yɨwihi |
orphan |
| waʔhe-kˀo |
widow |
| waʔhe-kˀɨ |
widower |
| yɨʔɨ |
I |
| mɨ̃ʔɨ̃ |
you (singular) |
| pˀa-kˀɨ |
he/she/it |
| pˀakˀo |
he/she/it |
| pˀakˀu |
he/she/it |
| mai |
we (inclusive) |
| yɨkɨna |
we (exclusive) |
| mɨ̃ʔɨ̃-sa-koʔa |
you (plural) |
| mɨ̃sakʷa |
you (plural) |
| pˀakʷa |
they |
| waʔ-nã |
animal |
| waʔi |
animal |
| [waka] |
livestock |
| taya |
pasture |
| [waka] |
cattle (bovine) |
| [waka] |
cow |
| [oveha] |
sheep |
| kuči |
pig |
| [čivo] |
goat |
| ʔãka |
fowl |
| kutˀa |
cock, rooster |
| kutˀa |
hen |
| kutˀa |
chicken |
| pˀɨʔhe kutˀa |
chicken |
| pete |
duck |
| pˀete |
duck |
| sˀiatˀo |
nest |
| tˀoʔtˀotˀo |
nest |
| pˀiʔã |
bird |
| ka waʔi waʔna |
bird |
| kʷɨtˀɨ |
heron |
| heʔwa |
heron |
| wiwe |
hawk |
| kutˀa wiwe |
hawk |
| pˀɨʔpˀɨtˀi |
vulture |
| kˀao |
vulture |
| ʔoyo |
bat |
| pˀaĩ oyo |
bat |
| weko |
parrot |
| hutˀe |
dove |
| pˀoʔõ hutˀe |
dove |
| pˀau |
owl |
| kˀukˀu |
owl |
| yuyu kˀukˀu |
owl |
| hoʔya yai |
dog |
| kuki |
rabbit |
| miči |
cat |
| ʔɨ̃to sɨ̃ʔsɨ |
opossum |
| sɨ̃ʔsɨ |
mouse, rat |
| waʔi |
fish |
| sˀiaya waʔi |
fish |
| soʔko |
fishscale |
| pˀaʔũ |
gill |
| kˀaʔni |
shell |
| sˀaʔãko |
shell |
| kʷˀise |
porpoise, dolphin |
| haname |
stingray |
| yai (?) |
wolf |
| yai |
lion |
| ma yai |
lion |
| emu yai |
lion |
| kopˀe |
fox |
| yãmã |
deer |
| weko yãmã |
deer |
| nãso |
monkey |
| kˀɨʔɨ̃ |
louse |
| sˀĩʔkˀa |
flea |
| sɨ̃kˀɨ |
flea |
| sˀɨ̃ʔkˀɨ |
flea |
| pˀuni |
scorpion |
| satˀi |
cockroach |
| yãta |
ant |
| mẽã |
ant |
| hɨ̃hɨ̃ |
spider |
| oʔa |
bee |
| pˀaĩ oʔa |
bee |
| wi |
bee |
| mãhã |
beeswax |
| maha-kʷˀɨ |
beehive |
| uti |
wasp |
| wi |
wasp |
| hamu uti |
wasp |
| miʔa |
fly |
| miʔa uwatˀa |
fly |
| mĩʔã |
sandfly (midge), gnat |
| mɨte |
mosquito |
| yaʔhi |
worm |
| e |
snake |
| aya |
snake |
| mumutˀo |
butterfly |
| pautˀa |
butterfly |
| čutˀu |
snail |
| hoho |
frog |
| yai hoho |
frog |
| toʔtˀo |
lizard |
| pˀɨʔɨ |
crocodile, alligator |
| tatˀi |
turtle |
| kˀoɨ |
turtle |
| ma kˀoɨ |
turtle |
| kˀaʔni |
body |
| toʔkowɨ |
body |
| sˀɨkʷˀɨ |
body |
| kˀãʔni-wɨ |
skin, hide |
| waʔi |
flesh |
| tˀãyã |
hair (head) |
| tˀayapˀa |
hair (head) |
| sei-wɨ |
beard |
| seiwɨ |
body hair |
| sˀie |
blood |
| sitame |
vein, artery |
| sˀie sitame |
vein, artery |
| kˀoʔã |
bone |
| kˀuʔã |
bone |
| kotˀipˀa |
rib |
| [kaču |
horn |
| kˀaču] |
horn |
| ʔĩko-yo |
tail |
| kˀɨtˀɨpˀɨ |
back |
| sĩho |
head |
| sĩhopˀɨ |
head |
| sˀĩ-hõ |
head |
| sĩho |
skull |
| hopˀɨ |
brain |
| sˀia |
face |
| tɨʔtˀipˀɨ |
forehead |
| yutikˀu |
jaw |
| wayo |
cheek |
| yãko-ka |
eye |
| ʔɨo |
eyebrow |
| yãko ɨo |
eyebrow |
| yãko ʔɨo |
eyelash |
| kˀãho-tˀo |
ear |
| kˀãho kʷˀɨta |
earwax |
| ũkʷepˀɨ |
nose |
| sɨowɨ |
nose |
| sɨwe |
nostril |
| ẽso |
mucus (nasal) |
| sãpˀɨ |
mucus (nasal) |
| yiʔo |
mouth |
| kotˀowɨ |
beak |
| ũkʷepˀɨ |
beak |
| yiʔome |
lip |
| sˀemeyo |
tongue |
| kˀũhi |
tooth |
| kˀũhi |
molartooth |
| yãhẽ |
neck |
| yãhẽ tɨka |
neck |
| yãhẽ |
nape of neck |
| yãhẽ tɨka |
nape of neck |
| yãhẽ-mo |
nape of neck |
| tãta kabˀɨ |
shoulder |
| tãtawa |
shoulder |
| ɨ̃tɨ |
arm |
| ɨ̃tɨ satˀa |
arm |
| koʔtˀetˀa |
armpit |
| sĩʔki |
elbow |
| ʔɨ̃tɨpˀɨ |
hand |
| kˀã hopˀɨ |
hand |
| ʔapˀɨ |
palm of hand |
| mɨoyo |
finger |
| ko-wɨ |
fingernail |
| ko-wɨ |
claw |
| ko |
claw |
| kˀɨ̃so |
leg |
| kˀɨ̃so |
thigh |
| sĩʔki |
knee |
| sĩʔki-pˀa |
knee |
| kˀɨõ |
foot |
| hɨo pˀeto |
ankle |
| kˀɨõ sɨtˀi seiwɨ |
heel |
| kapˀɨ |
wing |
| tɨʔa |
wing |
| ohepˀɨ |
chest |
| oheyo |
chest |
| čučupˀɨ |
breast (of woman) |
| ohepˀɨ |
breast (of woman) |
| oheyo |
breast (of woman) |
| ohewɨ |
nipple, teat |
| čõho-me |
navel |
| čõhõ-pˀɨ |
navel |
| awɨ |
heart |
| tˀekoyo |
heart |
| sˀeme-pˀɨ |
liver |
| kˀɨta |
stomach |
| wokopˀɨ |
stomach |
| kˀɨtame |
intestines, guts |
| kˀɨta tuʔu |
intestines, guts |
| kˀɨtatˀo |
waist |
| sɨtˀi seiwɨ |
waist |
| sɨtˀi seiwɨ |
hip |
| kˀɨ̃so |
buttocks |
| kˀɨ̃sowa |
buttocks |
| kˀahepˀɨ |
testicle |
| kˀo nẽyo |
penis |
| yiʔe-hi |
breathe, breath |
| yaʔa-hi |
yawn, gape |
| koʔko |
cough |
| koʔko-hi |
cough |
| wẽsi-hi |
sneeze |
| haʔsu yahi-hi |
perspire |
| kˀo |
spit |
| kˀotˀe tutu-hi |
spit |
| siso-hi |
vomit |
| kũʔĩ |
bite |
| kũkuhi |
bite |
| neʔne-hi |
lick |
| kãĩ-hi |
sleep |
| tɨnɨ-hi |
snore |
| tɨtˀɨ-hi |
snore |
| kɨyo |
dream |
| [sũyã]-hi |
dream |
| sɨto-hi |
wake up |
| sɨta-hi |
wake up |
| kˀo nẽ-hi |
urinate |
| kˀɨna-hi |
defecate |
| kˀɨta kˀɨna-hi |
defecate |
| tõʔtohi |
shiver |
| apˀu-hi |
bathe |
| sˀĩ kuʔehi |
beget (of father) |
| hohoheihi |
beget (of father) |
| sˀĩpˀɨ |
pregnant |
| sˀĩ nɨkakˀo |
conceive |
| pˀaʔihi |
live, living, life |
| wahɨhi |
live, living, life |
| wesɨ-hi |
die, dead |
| huʔĩ-hi |
die, dead |
| tˀukahi |
drowned |
| kʷˀeãhi |
drowned |
| wai-hi |
kill |
| wahi |
kill |
| kˀaʔni |
corpse |
| tã-hi |
bury (the dead) |
| tã yiha |
grave, tomb |
| tã kˀohe |
grave, tomb |
| hɨha-hi |
strong, mighty, powerful |
| ɨhahi |
strong, mighty, powerful |
| pãʔpo-hi |
weak |
| huʔĩ-hi |
sick, sickness |
| tˀayo-hi |
sick, sickness |
| hayohi |
fever |
| kaʔmi |
wound, sore |
| kãʔmi |
wound, sore |
| haʔhu-hi |
swelling |
| mehi |
swelling |
| wãki-hi |
itch |
| pˀɨpˀɨ-hi |
blister |
| sõso |
boil (noun) |
| wačo-hi |
cure, heal |
| ʔɨko |
medicine, drug |
| wãkɨ |
medicine, drug |
| eo |
poison |
| kʷˀahahi |
tired, weary |
| yaʔhahi |
tired, weary |
| wehi |
rest |
| hãʔhi-hi |
lazy |
| mitu-siʔkɨ |
bald |
| mitu-hi |
bald |
| tˀoʔo-hi |
lame |
| kaʔha |
lame |
| yiʔo maʔtɨpˀɨ |
mute |
| yako ɨyamaʔihi |
blind |
| kʷˀepˀo-hi |
intoxicated |
| kã pˀeowɨ |
naked, bare |
| ʔaĩ-hi |
eat |
| ʔ̃ukʷe-hi |
eat |
| ʔãõ |
food |
| kʷaʔku-si |
cooked |
| wahɨ |
raw |
| yahi-hi |
ripe |
| yaʔhihi |
ripe |
| itˀahi |
ripe |
| wahɨ |
green, unripe |
| pũʔka-si |
rotten |
| haʔhuhi |
rotten |
| ʔũku-hi |
drink |
| ʔãõ kˀuʔa-hi |
hunger |
| ʔoko ʔɨahi |
thirst |
| sˀũʔsˀu-hi |
suck |
| čuču-hi |
suck |
| sãki-hi |
chew |
| tˀɨõ-hi |
swallow |
| kʷaʔkuhi |
cook |
| kʷaʔku-hi |
boil (vb) |
| sɨokˀo |
roast, fry |
| kˀaʔtohi |
roast, fry |
| pˀohi |
bake |
| kʷˀɨnaro |
pot, cooking vessel |
| sototˀo |
pot, cooking vessel |
| waupˀɨ |
pot, cooking vessel |
| soto-tˀo |
kettle |
| kˀɨ̃na-tˀo |
kettle |
| soto tɨʔki |
pan |
| tˀeʔa |
dish |
| kʷˀɨna tˀeʔawa |
dish |
| tˀoʔtˀo |
cup, drinking vessel |
| ũku tˀoʔtˀowɨ |
cup, drinking vessel |
| [kučiyo] |
knife (2) |
| [tˀesayuno] |
breakfast |
| koʔtˀa-hi |
peel |
| suʔyehi |
peel |
| waʔwɨhi |
scrape |
| sĩʔsohi |
scrape |
| kãʔkehi |
stir, mix |
| haʔmehi |
stir, mix |
| saʔpikˀo |
stir, mix |
| [pã]pˀɨ] |
bread |
| hoʔho aõ |
bread |
| ʔãõkˀa |
bread |
| kˀatˀpˀɨ |
dough |
| yotˀopˀɨ |
dough |
| taĩhi |
crush, grind |
| paõhi |
crush, grind |
| kɨõhi |
crush, grind |
| toatˀo |
mill |
| toapˀɨ |
pestle |
| waʔi |
meat |
| kˀo-wɨ |
soup, broth |
| pˀutˀutu |
bean |
| pˀiʔtˀe |
potato |
| yaho |
potato |
| ũkʷe |
fruit |
| čitˀi |
fruit |
| okˀu |
bunch |
| soni |
nut |
| maha |
oil |
| wiʔyapˀe |
grease, fat |
| maha |
grease, fat |
| ʔõwa |
salt |
| pˀia-hi |
chili pepper |
| pˀaya |
honey |
| oʔa pˀaya |
honey |
| ohe |
milk (noun) |
| kˀono |
beverage, drink |
| ĩsi kˀono |
beverage, drink |
| ãduču |
beer |
| hoʔča |
beer |
| hoʔča |
fermented drink |
| ãtˀuču |
fermented drink |
| sˀia |
egg |
| sˀia-pˀɨ |
egg |
| kã |
clothing, clothes |
| huʔi kã |
clothing, clothes |
| kã |
cloth |
| yɨi |
cotton |
| kˀaʔni |
leather |
| taʔnɨ-hi |
sew |
| miu naʔka |
needle |
| kˀɨna miu |
needle |
| yɨime |
thread |
| heʔnehi |
dye |
| kãwɨ |
woman's dress |
| ɨ̃tɨ satˀa kã |
shirt |
| yukaseʔẽ |
trousers |
| kotˀo |
shoe |
| kˀɨõ kotˀowɨ |
shoe |
| tuitˀo |
hat, cap |
| tɨĩme |
belt, girdle |
| ma saɨwa |
ornament, adornment |
| yiʔyo |
bead |
| kˀãho kˀaʔwa |
earring |
| mapˀɨ |
headband, headdress |
| maro |
headband, headdress |
| yeʔa-hi |
comb |
| [hapˀõ] |
soap |
| ɨya tˀeʔawa |
mirror |
| wɨʔe |
house |
| kɨʔtˀo |
house |
| wɨʔe yiha |
yard, court |
| wɨʔe tõto |
yard, court |
| sono |
room |
| ãko saʔtˀo |
door, gate |
| ãto saʔtˀo |
door, gate |
| kˀokˀotˀopˀɨ |
lock (noun) |
| yaʔo |
floor |
| toapˀo |
fireplace |
| aõ kʷaʔkupˀɨ |
fireplace |
| tɨopˀɨ |
pillow |
| sĩho tɨopˀɨ |
pillow |
| [kama] |
blanket |
| yuʔi seiwɨ |
chair |
| yuti seiwɨ |
chair |
| [mesa] |
table |
| mahawɨ |
lamp, torch |
| toa |
candle |
| yoʔkowɨ |
trough |
| kˀɨtˀɨpˀɨ |
roof |
| miʔčiyo |
ridgepole |
| wãso |
rafter |
| tãta |
rafter |
| teõ tɨka |
rafter |
| wãso |
beam |
| tãta |
beam |
| wãso |
post, pole |
| tu |
post, pole |
| tõto |
brick |
| sˀio |
field (for cultivation) |
| aõ sˀio |
field (for cultivation) |
| sˀio |
garden |
| aõ sˀio |
garden |
| kɨiwɨ |
garden |
| itˀohi |
cultivate, till |
| eohi |
cultivate, till |
| tẽʔtohi |
cultivate, till |
| tuʔawɨ |
fence |
| yotˀopˀɨ |
ditch |
| moʔkˀahi |
plow |
| muʔkˀahi |
plow |
| nõʔã |
dig |
| kʷaʔtˀehi |
dig |
| tãhi |
sow |
| aõtˀaʔkatˀɨ |
seed |
| tɨahi |
mow, reap |
| sˀĩʔkˀa |
grain (barley, oats etc) |
| wea |
maize, corn |
| wea-tˀaʔkatˀɨ |
maize, corn |
| [aroso] |
rice |
| taya |
grass |
| sewe |
grass |
| tãhi |
plant (vb) |
| sita |
root |
| sita-mo |
root |
| kapˀɨ |
branch |
| sũki kapˀɨ |
branch |
| haʔo |
leaf |
| hotˀo |
flower |
| sũki |
tree |
| pˀisi |
vine |
| pˀisi-me |
vine |
| mɨ̃to |
tobacco |
| pũʔpuhi |
smoke (tobacco) |
| kumukˀu |
tree trunk |
| hũʔka |
tree trunk |
| koʔtˀetˀa |
forked branch |
| kˀaʔni |
bark |
| sũki oko |
sap |
| pãʔpa |
palm tree |
| owa |
banana tree |
| yaho |
sweet potato |
| yaho |
yam |
| hãʔso |
tapioca, manioc, cassava |
| kɨi |
tapioca, manioc, cassava |
| oko tiʔĩ |
gourd |
| ũku tiʔĩ |
gourd |
| wẽka |
bamboo |
| sˀɨʔsˀɨ |
sugar cane |
| eo |
fish poison (root) |
| tota eo |
fish poison (root) |
| susi |
nettle |
| tɨ̃ti |
mushroom |
| yoʔo-hi |
do, make |
| yoʔo |
work |
| peohi |
fold |
| ketˀohi |
fold |
| yetˀahi |
fold |
| sɨayɨ |
tie, bind |
| tiʔhehi |
untie |
| hoʔčihi |
untie |
| tihohi |
untie |
| kˀɨname |
chain |
| yɨime |
rope, cord |
| pˀisi |
rope, cord |
| pˀisi-me |
rope, cord |
| hɨʔkahi |
strike (hit, beat) |
| hẽʔhuhi |
strike (hit, beat) |
| kʷehi |
strike (hit, beat) |
| paõhi |
pound with fist |
| puhi |
pound with fist |
| kʷe-hi |
cut |
| tɨa |
cut |
| yɨtɨ |
cut |
| kʷe |
cut down |
| tɨʔyehi |
cut down |
| yauhi |
cut down |
| tẽʔto |
chop, hew |
| huʔhehi |
chop, hew |
| sˀuʔupˀo |
ax |
| eo maka |
adze |
| hɨyohi |
break |
| hɨʔyehi |
break |
| tɨtehi |
break |
| waʔwahi |
split |
| hoihi |
split |
| hočahi |
split |
| yeʔtˀehi |
tear |
| soʔõhi |
rub, wipe |
| tẽʔtehi |
stretch |
| miʔnahi |
stretch |
| tˀãtohi |
pull |
| tˀãʔtehi |
pull |
| huihi |
pull |
| yuʔyuhi |
spread out |
| hayuhi |
spread out |
| tˀe-hi |
hang up |
| tˀeohi |
hang up |
| naʔnehi |
press |
| nanohi |
press |
| kˀeõhi |
squeeze, wring |
| keõnhi |
squeeze, wring |
| suʔtˀihi |
squeeze, wring |
| hayuhi |
pour |
| keohi |
pour |
| sˀoa |
wash |
| sˀĩʔsˀihi |
wash |
| yuahi |
sweep |
| yua sipˀo |
broom |
| saʔkawɨ (?) |
tool |
| toʔtehi |
bore |
| totahi |
bore |
| hɨohi |
bore |
| kẽhi |
nail |
| kˀɨna ken maka |
nail |
| sˀoa kutˀi |
gold |
| kutˀi |
silver |
| pˀana |
clay |
| yaʔo |
clay |
| soto |
clay |
| kˀɨna |
glass |
| tɨõhi |
weave, plait |
| pˀãʔkapˀɨ |
basket |
| hɨʔɨ |
basket |
| pˀapˀo-yo |
fan (noun) |
| pˀãpˀo-hi |
fan (vb) |
| tutu-hi |
fan (vb) |
| tɨnohi |
paint (vb) |
| heʔnahi |
paint (vb) |
| tɨʔkepˀo |
turn over |
| tɨõheiye |
turn over |
| pˀonɨhei-hi |
turn around |
| kˀanohi |
wind, wrap |
| kˀaʔnehi |
wind, wrap |
| tunahi |
wind, wrap |
| tãhi |
drop (vb) |
| yako-hi |
drop (vb) |
| teõheihi |
twist |
| wɨ-i |
rise |
| wɨahi |
raise, lift |
| mɨohi |
raise, lift |
| toʔi |
fall |
| kˀutˀuhi |
fall |
| taĩhi |
fall |
| siʔahi |
drip |
| sˀĩkˀa-hi |
drip |
| kˀeõhi |
drip |
| sẽhahi |
throw |
| sẽhohi |
throw |
| sˀeãhi |
catch (ball) |
| kʷẽʔkohi |
shake |
| yaʔkˀohi |
shake |
| tõʔtohi |
shake |
| wɨʔwɨhi |
flow |
| mehi |
flow |
| wawo-hi |
float |
| wawa-hi |
float |
| yiʔwa-hi |
swim |
| čaʔkahi |
splash |
| yuʔyuhi |
splash |
| kˀãwã-hĩ |
fly (vb) |
| tutuhi |
blow |
| kʷisahi |
blow |
| kˀisahi |
blow |
| kˀotˀo-hi |
creep, crawl |
| tˀɨ̃tɨ-hi |
creep, crawl |
| kˀukˀurihi |
kneel |
| tˀɨãhi |
kneel |
| kˀaʔihi |
slide, slip |
| kˀaʔĩhi |
slide, slip |
| čaʔkahi |
jump, leap |
| čahi |
jump, leap |
| tĩtohi |
kick |
| [baira]hi |
dance |
| kˀani-hi |
walk |
| wɨʔwɨ-hi |
run |
| sa-i-hi |
go |
| mɨihi |
go up |
| mɨahi |
go up |
| kˀa-he |
go down |
| kˀa-čohi |
go down |
| weahi |
go down |
| etahi |
go out |
| tˀai-hi |
come |
| kˀoʔihi |
come back |
| hoʔka-hi |
go away, depart |
| wesɨhi |
disappear |
| kˀatihi |
flee |
| pˀeʔtehi |
follow |
| tuihi |
follow |
| pˀiʔtˀahi |
pursue |
| tuihi |
pursue |
| tĩʔã-hi |
reach, arrive |
| tuihi |
reach, arrive |
| kʷeõhi |
approach |
| kˀanahi |
approach |
| kaka-hi |
enter |
| hehi |
enter |
| tˀɨʔtˀɨ- |
carry (bear) |
| weʔ- |
carry (bear) |
| kʷaĩhi |
carry (bear) |
| yehi |
carry-on-shoulder |
| tˀa-hi |
bring |
| sao-hi |
send |
| tˀao-hi |
send |
| kˀãsehi |
send |
| tayohi |
lead (vb) |
| naʔnehi |
push, shove |
| hɨhohi |
push, shove |
| nanohi |
push, shove |
| mãʔã |
path |
| kˀaʔwa |
wheel |
| yo |
canoe |
| yo-kˀu |
canoe |
| basa |
raft |
| yo waʔti |
oar |
| tˀoʔahi |
row (vb) |
| yo saʔtˀo |
harbor, port |
| pˀa-hi |
have |
| pˀahi |
own, possess |
| sa-yɨ |
take |
| sˀẽãyĩ |
seize, grasp |
| ĩhi |
get, obtain |
| tˀeʔwahi |
keep, retain |
| mãʔka |
thing |
| maʔkarɨ |
thing |
| ʔĩsi-hi |
give |
| kˀoʔyahi |
give back |
| wesohi |
destroy |
| haʔhu-hi |
harm, injure, damage |
| kuʔehi |
seek, look for |
| tĩhahi |
find |
| wesohi |
lose |
| tiʔhehi |
release, let go |
| tihohi |
release, let go |
| hoʔčihi |
release, let go |
| kutˀi |
money |
| soʔko |
coin |
| kuri soʔko-wa |
coin |
| čao |
poor |
| sẽhi |
beggar |
| ĩsihi |
lend |
| [debe]hi |
owe |
| tˀewe-hi |
owe |
| tˀoʔihi |
pay (vb) |
| tˀoʔi |
account, reckoning |
| taʔyehi |
earn |
| [kˀana]-hi |
earn |
| ko-hi |
buy |
| [pˀẽdie]hi |
sell |
| waʔwohi |
share (distribute) |
| woʔwehi |
share (distribute) |
| hɨʔte |
after |
| yoʔhehi |
behind |
| sɨtˀipˀɨ |
down, below |
| tˀutˀu |
before |
| haʔãtˀɨ |
before |
| heʔeya |
front |
| tɨʔwi |
front |
| sãʔawɨ |
inside, in |
| saʔnawɨ |
inside, in |
| yakawɨ |
inside, in |
| weʔse |
outside |
| kˀɨtˀɨpˀɨ |
outside |
| yihakʷa |
under |
| ɨmɨheʔẽ |
up, above |
| ɨmɨhi |
up, above |
| hopˀo |
place |
| kɨʔtˀo |
place |
| kʷˀahahi |
sit |
| kʷˀihi |
sit |
| ʔũ- |
lie down |
| wĩhi |
lie down |
| umehi |
lie down |
| wãhi |
lie down |
| nɨ̃ka-hi |
stand |
| nɨka-hei-hi |
stand |
| pˀɨahi |
remain, stay |
| yɨ̃ʔk- |
collect, gather |
| čiahi |
collect, gather |
| sˀiũhi |
collect, gather |
| pˀɨyo-hi |
pile up |
| pɨ̃ʔpɨ-hi |
pile up |
| pɨ |
pile up |
| teʔe |
join, unite |
| sɨʔahi |
join, unite |
| kɨyo-hi |
separate |
| kɨyɨ-hi |
separate |
| hoihi |
divide |
| hočahi |
divide |
| ãkohi |
open |
| yaʔohi |
open |
| tɨkahi |
shut, close |
| taʔpihi |
shut, close |
| naʔohi |
cover |
| pɨ̃ʔpɨhi |
cover |
| taʔpihi |
cover |
| yawe-hi |
hide, conceal |
| kˀati-hi |
hide, conceal |
| ʔɨ̃mɨ̃-hi |
high |
| ɨmɨheʔẽ |
high |
| naʔmi |
top |
| kʷˀɨtˀɨpˀɨ |
bottom |
| yokˀu kʷˀɨtˀɨpˀɨ |
bottom |
| sɨʔahi |
pointed |
| yɨtˀuwa |
edge |
| katˀaheisitˀu |
edge |
| yokˀu paɨwa |
side |
| hopˀo |
middle, center |
| atˀi kãʔko |
left (side) |
| kʷẽyẽ |
near (adv) |
| soʔo |
far (adv) |
| kɨaʔwɨa |
far (adv) |
| wɨihi |
grow |
| wihi |
grow |
| itˀahi |
grow |
| kʷẽkʷehi |
measure |
| hai |
large, big |
| ai |
large, big |
| čoa |
small, little |
| sˀĩ |
small, little |
| saɨwa |
long |
| sˀoa-hi |
long |
| pˀɨʔhehi |
short |
| ečɨ |
wide, broad |
| waĩhi |
wide, broad |
| pˀeãhi |
thin (in dimension) |
| tˀɨkohi |
deep |
| tˀuʔihi |
deep |
| tˀutˀu |
deep |
| ati |
flat |
| pepepˀɨ |
flat |
| hɨha |
straight |
| teʔe tˀuiye |
straight |
| teõheihi |
crooked |
| [krusu] |
cross |
| heʔẽhi |
cross |
| kˀaʔwa |
circle |
| kˀohe |
hole |
| yakawɨ |
hole |
| sayohi |
change |
| saʔyehi |
change |
| tˀuĩhi |
change |
| pˀeo-ye |
zero, nothing |
| teʔe |
one |
| teʔe-kˀɨ |
one |
| samõ |
two |
| samute |
three |
| kˀaheseʔkˀa |
four |
| [očo] |
eight |
| siʔa satˀaya |
ten |
| [pˀeĩte] |
twenty |
| [mil] |
thousand |
| pˀeotˀu |
every, all |
| siʔa |
every, all |
| ʔai |
much, many |
| hai |
much, many |
| aʔta |
much, many |
| oye |
much, many |
| kɨʔtˀɨ |
more |
| teʔekʷa |
some |
| teʔena |
some |
| teʔe |
some |
| pˀui |
full |
| yahihi |
full |
| kˀã |
part, piece |
| kˀaʔtˀa |
part, piece |
| pɨʔhe |
part, piece |
| hopˀo |
half |
| kˀayahi |
alone, only |
| tˀo |
alone, only |
| seʔkˀa |
alone, only |
| tˀuʔtˀu |
first |
| haʔãtˀɨ |
first |
| kˀayahi |
last |
| seʔe |
new |
| ma-me-hi |
new |
| nãʔĩ |
late |
| naʔito |
late |
| yua |
now |
| yutˀe |
now |
| yutˀetˀaʔrɨ |
immediately |
| pˀesa |
swift, fast, quick |
| ke waʔkˀɨ |
swift, fast, quick |
| pˀohotˀaʔtˀɨ |
slow |
| naʔihi |
retard, delay |
| pˀiʔtˀa |
begin, beginning |
| tɨhi |
finish |
| katˀaheihi |
finish |
| nɨkaheihi |
cease, stop |
| sˀoe |
long-time (for a) |
| seʔe |
again |
| mõkˀo |
day |
| u-mukˀu-se |
day |
| yami |
night |
| yãta-hi |
dawn |
| miato |
morning |
| naʔito |
afternoon |
| yutˀe |
today |
| umukˀuse |
tomorrow |
| naʔitɨ |
yesterday |
| [tˀomĩkˀo] |
Sunday |
| [lune] |
Monday |
| [hueva] |
Thursday |
| [vierne] |
Friday |
| yayakˀɨ |
month |
| tɨkawɨ |
year |
| okotˀɨ̃ |
winter |
| sɨsɨtˀɨ̃ |
winter |
| ɨ̃sɨtˀɨ̃ |
summer |
| tɨkawɨ (?) |
season |
| yiʔehi |
smell (vb intrans) |
| yiʔehi |
smell (vb trans) |
| sɨ̃hi |
smell (vb trans) |
| maʔya |
fragrant, good smelling |
| sˀie emu |
stinking, bad smelling |
| pˀaya |
sweet |
| sɨ̃he-hi |
bitter |
| ača |
hear |
| kˀãho |
hear |
| ačahi |
listen |
| poʔpehi |
listen |
| ačohi |
sound, noise |
| ʔɨ̃yã-hi |
see |
| ɨyahi |
look, look at |
| ɨyohi |
show |
| ɨ̃sɨhi |
shine |
| hɨ̃ʔhehi |
shine |
| maʔyohi |
shine |
| kutˀi |
bright |
| kˀoʔsihei-hi |
bright |
| po |
white |
| pohei-hi |
white |
| sˀi |
black |
| sˀiheihi |
black |
| ma |
red |
| mahei-hi |
red |
| sɨʔyo-heʔi |
yellow |
| tapˀa |
yellow |
| waihi |
touch |
| nanohi |
touch |
| paʔtˀohi |
touch |
| wanohi |
feel |
| hɨha |
hard |
| hãʔhihi |
soft |
| meʔnaheihi |
soft |
| sitˀa-hi |
smooth |
| kˀaʔipˀɨ |
smooth |
| sɨʔihi |
sharp |
| sɨʔahi |
sharp |
| tˀɨkɨ |
heavy |
| wɨiheihi |
light (in weight) |
| sˀɨo-hi |
wet, damp |
| sˀɨhi |
wet, damp |
| yaki-hi |
wet, damp |
| kʷenahi |
dry |
| hãhuhi |
dry |
| haʔsu-hi |
hot |
| kʷˀɨoheihi |
warm |
| sɨsɨ |
cold |
| pˀihohi |
clean |
| tɨnohi |
clean |
| tẽtohi |
clean |
| sˀiʔsˀi-hi |
dirty, soiled |
| sˀɨnɨ-hi |
wrinkled |
| awɨ |
soul, spirit |
| tˀekoyo |
soul, spirit |
| wati |
soul, spirit |
| kuku |
surprised, astonished |
| pˀoho-hi |
joyful, glad, happy |
| čohi |
laugh |
| hehihi |
laugh |
| wetˀe yoʔohi |
play |
| yɨhi |
love |
| muča-hi |
kiss |
| sũʔkahi |
embrace |
| haʔsi-hi |
pain |
| oi-hi |
pain |
| oihi |
cry, weep |
| ɨyɨhi |
hate |
| pˀaĩ ɨyɨhi |
hate |
| kʷehi |
hate |
| wahi yahi |
shame (noun) |
| kuku (?) |
fear, fright |
| yɨ |
desire, want |
| pˀaʔi ~ pˀaʔɨ |
desire, want |
| hiaʔnohi |
choose |
| kokehi |
lie, tell lies |
| koke-hi |
deceit |
| kˀuʔahi |
bad |
| huča |
fault |
| tˀeʔowɨ |
beautiful |
| siʔsi-hi |
ugly |
| tˀoʔta |
think (= reflect) |
| tˀoʔtahi |
think (= be of the opinion) |
| ɨyahi |
understand |
| masihi |
understand |
| mãsi-hi |
know |
| ɨyohi |
seem |
| wanohi |
seem |
| yeʔyehi |
learn |
| uti yeʔyehi |
study |
| yeʔyohi |
teach |
| uti yeʔyetˀu |
school |
| wanɨ yehi |
forget |
| yawetˀaʔtˀɨ |
secret |
| tˀɨõhi |
sure, certain |
| kʷˀesehi |
cause |
| haɨʔɨ |
yes, affirmative |
| hatˀo |
yes, affirmative |
| ɨ̃hɨʔɨ̃ |
yes, affirmative |
| pˀãhi |
no, negative |
| keaka |
how? |
| kehei |
how much? |
| keheito |
when? |
| hatˀo |
where? |
| hatˀo |
which? |
| kˀekˀɨ |
who? |
| ne |
who? |
| hwiha-ka |
sing |
| koʔkohi |
sing |
| kʷihi |
shout, cry out |
| huiahi |
whistle |
| huiohi |
whistle |
| kɨa |
speak, talk |
| koka |
speak, talk |
| ka-hi |
speak, talk |
| ka |
say |
| koka |
speech (make a) |
| koka |
language |
| koka |
word |
| tˀasõ |
word |
| yiʔo |
word |
| mami |
name |
| sẽhi |
ask (question, inquire) |
| sewohi |
answer |
| sẽhi |
ask, request |
| ɨ̃sehi |
forbid |
| yiwohi |
rebuke, scold |
| čoihi |
call (=summon) |
| kɨahi |
announce |
| toya-hi |
write |
| uti |
paper |
| uti haʔo |
paper |
| uti pɨpˀɨ |
book |
| pˀaʔpˀatˀo |
flute |
| kˀɨnawɨ |
drum |
| watikˀu |
drum |
| wɨʔe hopˀo |
city, town |
| pˀaĩ |
village |
| wɨʔe hopˀo |
village |
| pˀãĩ |
people (populace) |
| kˀãtɨya pˀaĩ |
people (populace) |
| ɨhakˀɨ |
chief, chieftain |
| ʔɨha pˀaĩ |
chief, chieftain |
| tˀoʔohɨ̃ tu |
staff, walking stick |
| sai tupˀɨ |
staff, walking stick |
| kʷˀenaro |
rule, govern |
| taʔyeheiye ɨhakˀɨ |
king, ruler |
| pˀaĩ |
citizen, subject |
| hoʔkahi |
let, permit |
| [amikˀu] |
friend, companion |
| kˀahekˀɨ |
friend, companion |
| heʔo pˀakʷˀɨ |
enemy |
| kuya |
stranger |
| kõ-wɨ̃ |
help, aid |
| ɨ̃sehi |
hinder, prevent |
| tĩhahi |
meet |
| nɨkahi |
meet |
| wahi |
fight (vb) |
| [sũtˀatˀo] |
soldier |
| toawɨ |
weapons, arms |
| kˀaʔwa |
bow |
| yaʔtˀi |
arrow |
| čaoyo |
spear |
| čao sẽʔke |
spear |
| toawɨ |
gun, cannon |
| hɨahi |
defend |
| etahi |
retreat |
| witoseʔẽ |
fishhook |
| witome |
fishing line |
| wãte-tˀɨ |
fishnet |
| yotˀɨ |
fishnet |
| hɨohi |
shoot |
| huihi |
shoot |
| tĩha kahi |
accuse |
| sĩʔsehi |
penalty, punishment |
| waihi |
penalty, punishment |
| yaʔo wɨʔe |
prison, jail |
| hiã-hi |
steal |
| hiãkˀɨ |
thief |
| hiã wati |
thief |
| [tˀiusu] |
God |
| huha wɨʔe |
temple, church |
| uha wɨʔe |
temple, church |
| [misa]pˀɨ |
altar |
| uhahi |
pray |
| huhahi |
pray |
| [pairi] |
priest |
| kˀeʔtˀihi |
curse |
| wati |
demon (evil spirit) |
| kuku |
demon (evil spirit) |
| hoyo |
demon (evil spirit) |
| yai |
sorcerer, witch |
| kuku |
fairy, elf |
| wati |
fairy, elf |
| wati |
ghost, phantom |
|
|